فروغ بلوچی

غزل

بیا که رایت منصور پادشاه رسید            

 نوید فتح و بشارت به مهر و ماه رسید

جمال بخت ز روی ظفر نقاب انداخت            

 کمال عدل به فریاد داد خواه رسید

سپهر دور خوش اکنون زند که ماه آمد             

جهان به کام اکنون رسد که شاه رسید

ز قاطعان طریق این زمان شوند ایمن          

    قوافل دل و دانش که مرد راه رسید

عزیز مصر بر غم برادران غیور           

   ز قعر چاه بر آمد باوج ماه رسید

کجاست صوفی دجال چشم ملحد شکل          

    بگو بسوز که مهدی دین پناه رسید

صبا بگو که چها بر سرم در این غم عشق      

        ز آتش دل سوزان و برق آه رسید

ز شوق روی تو جانا بر این اسیر فراق      

        همان رسید کز آتش به برگ کاه رسید

مرو بخواب که حافظ ببارگاه قبول     

         ز ورد نیم شب و درس صبحگاه رسید

یکی به سکه صاحب عیار ما نرسد

به حسن خلق و وفا کس به یار ما نرسد        

     تو را در این سخن انکار کار ما نرسد

اگر چه حسن فروشان به جلوه آمده‏اند         

    کسی به حسن و ملاحت‏به یار ما نرسد

بحق صحبت دیرین که هیچ محرم راز         

    بیار یک جهت‏حق گذار ما نرسد

هزار نقد به بازار کائنات آرند           

  یکی به سکه صاحب عیار ما نرسد

دریغ قافله عمر کانچنان رفتند         

    که گردشان به هوای دیار ما نرسد

هزار نقش برآید ز کلک صنع و یکی    

          به دلپذیری نقش نگار ما نرسد

دلا ز طعن حسودان برنج و ایمن باش        

     که بد به خاطر امیدوار ما نرسد

چنان بزی که اگر خاک ره شوی کس را      

       غبار خاطری از رهگذار ما نرسد

بسوخت (حافظ) و ترسم که شرح قصه او       

      به سمع پادشه کامکار ما نرسد

دیوان حافظ شیرازی

همانگونه که ذکر شد، مهدویت و نوید ظهور مصلح غیبی در اسلام بسیار قدیمی و ریشه‏دار است، لیکن نباید غافل بود که این امر اختصاص به شیعیان ندارد، بلکه این اعتقاد در میان عامه مسلمین وجود دارد و همچنین ادیان دیگر نیز ظهور آن حضرت را قطعی می‏دانند، ولی هرکدام، از این منجی، به‏گونه‏ای تعبیر کرده ‏اند.
حافظ درباره غیبت آن حضرت می‏گوید:
ازدست غیبت تو شکایت نمی‏کنم
تا نیست غیبتی نبود لذت حضور یا در جای دیگر:
ای غایب از نظر به‏خدا می‏سپارمت
جانم بسوختی و به‏جان دوست دارمت امام رضا، علیه ‏السلام، درباره غیبت آن حضرت چنین می‏فرماید:
چهارمین فرزند من، خداوند او را در پشت پرده غیبت پنهان می‏سازد. تا وقتی که خود می‏خواهد.۱

در کتاب مجموعه زندگی چهارده معصوم آمده است: عارف نامی حافظ شیراز که به زیارت جان باهرالنور امام زمان، عجّل‏اللَّه ‏تعالی‏ فرجه، تشرّف حاصل کرده است، شرایط زیارت حجت عصر را چنین وصف می‏کند:
در خرابات مغان نور خدا می‏بینم
این عجب بین که چه نوری زکجا می‏بینم
جلوه بر من مفروش ای ملک‏الحاج که تو
خانه می‏بینی و من خانه خدا می‏بینم
خواهم از زلف بتان نافه گشایی کردن
فکر دورست همانا که خطا می‏بینم استاد علی دوانی در کتاب شوق مهدی مطلبی را درمورد حافظ و حضرت مهدی آورده است:
در اشعار هیچ یک از شاعران بزرگ غیر از حافظ نمی‏بینیم که تا این حد ابیاتی مناسب با اعتقاد شیعیان درباره امام زمان، علیه‏السلام، آمده باشد و تقریباً کمتر غزلی است که بیتی یا ابیاتی از آن مناسب با وصف‏حال امام غایب ازنظر نباشد.
لسان‏الغیب در غزلهای شورانگیز خود بارها سروده است:
روی بنما و وجود خودم از یاد ببر
خرمن سوختگان را همه‏گو باد ببر
اشکم احرام طواف حرمت می‏بندد
گرچه از خون دل ریش دمی طاهر نیست
عمریست تا به راه غمت رو نهاده‏ایم
روی و ریای خلق به‏یک سو نهاده‏ایم
ای خرّم از فروغ رخت لاله‏زار عمر
بازآ که ریخت بی‏گل رویت بهار عمر
ای پادشه خوبان داد از غم تنهایی
دل بی‏تو به‏جان آمد وقت است که بازآیی
بنمای رخ که خلقی واله شوند و حیران
بگشای لب که فریاد از مرد و زن برآید از اینها جالبتر اینکه حافظ نام “مهدی” را صریحاً آورده و از ظهور و نابودی “دجّال” – مظهر ریا و تزویر و بدی و پلیدی – سخن گفته است:
کجاست صوفی دجّال چشم ملحد شکل
بگو بسوز که “مهدی” دین پناه رسید!

شباهت حضرت مهدی به‏ پیامبران الهی درشعر حافظ
در حضرت نشانه‏ هایی از پیامبران الهی وجود دارد که به احادیثی در این رابطه اشاره می‏کنیم:
مهدی قائم از نسل علی‏ بن ابی طالب، علیه ‏السلام، است که در اخلاق و اوصاف، شکل و سیما، شکوه و هیبت چون عیسی‏بن مریم است. خداوند به همه پیامبران هرچه داده، به او نیز داده، با اضافاتی.
همچنین در روایت دیگری از کتاب اثبات‏ الرجعة فضل‏ بن شاذان از امام صادق، علیه‏ السلام، آورده است۲:
هیچ معجزه‏ای از معجزات انبیاء و اوصیا نیست مگر اینکه خداوند تبارک و تعالی مثل آن را به‏ دست قائم، علیه‏ السلام، ظاهر می‏گرداند تا بر دشمنان اتمام حجت کند.۳
و در حدیث دیگری امام صادق، علیه‏السلام، می‏فرمایند:
و در آن هنگام که آقای ما قائم، علیه‏ السلام، به خانه خدا تکیه زده می‏گوید: ای مردم هرکس می‏خواهد آدم و شیث را ببیند، بداند که من آدم و شیث هستم و هرکس می‏خواهد نوح و فرزندش سام را ببیند، بداند که من نوح و سامم و هرکس که می‏خواهد ابراهیم و اسماعیل را ببیند، بداند که من همان ابراهیم و اسماعیل می‏باشم، و هرکس می‏خواهد موسی و یوشع را ببیند، من همان موسی و یوشع هستم، و هرکس می‏خواهد عیسی و شمعون را ببیند من همان عیسی و شمعون هستم و هرکس می‏خواهد محمد، صلّی اللَّه‏ علیه‏ وآله، و علی، علیه ‏السلام، را ببیند من همان محمد و امیرالمؤمنین، علیهم االسلام، هستم و هرکس می‏خواهد حسن و حسین را ببیند من همان حسن و حسینم و هر کس می‏خواهد امامان از ذریه حسین، علیه‏السلام، را ببیند بداند که من همان ائمه اطهار هستم، دعوتم را بپذیرید و به‏نزدم جمع شوید که هرچه گفته‏اند و هرچه نگفته‏اند به‏شما خبر دهم.۴
احادیث فوق دلالت دارد که تمام صفات انبیا و ائمه، علیهم ‏السلام، در وجود حضرت جمع است و چه خوش گفته‏اند: “آنچه خوبان همه دارند تو یکجا داری”.
حافظ نیز این نکته را زیبا سروده:
حافظ مکن اندیشه که آن یوسف مه‏روی
باز آید و از کعبه احزان به در آیی
یا :
گفتند خلایق که تویی یوسف ثانی
چون نیک بدیدم به حقیقت به از آنی

پی‏ وشتها:

“برگرفته از کتاب دلبری برگزیده‏ ام…

۱٫ بشارة الاسلام، ص ۵۱٫

۲٫ روزگار رهایی، ج ۱، ص ۱۳۰٫

۳٫ غیبت نعمانی، ص ۱۳٫

صفحات: 1· 2